Teritorijalna organizacija

Kosovo i Metohija sastoji se od 29 opština i 5 okruga, čija su sedišta u gradovima Prištini, Peći, Prizrenu, Kosovskoj Mitrovici i Gnjilanu.

Kosovo i Metohiju od susedne Albanije deli planinski masiv Prokletija, a od Makedonije Šar-planina, na kojima se nalaze i dva najviša planinska vrha u Srbiji: Đeravica i Crni vrh. Pokrajinu čine dve regije koje se razlikuju sastavom tla i klimom, a međusobno su odeljene planinama Čičavicom i Crnoljevom. I Kosovo i Metohiju karakteriše nagli privredni i kulturni razvoj, velika gustina naseljenosti i demografsko šarenilo, ali sa naglašenom dominacijom albanskog stanovništva.

Reljef

Južna srpska pokrajina ima vrlo raznovrstan reljef: sastoji se od planinskih venaca kojim je obrubljena, a oni su ispresecani klancima i dosta širokim dolinama reka Binačke Morave, Laba i Belog Drima.

Kosovo se prostire u jugoistočnom i istočnom delu pokrajine, blizu moravsko-vardarske doline i pretežno je brdovito, tako da rudna bogatstva predstavljaju glavni prirodni potencijal ove oblasti, dok se Metohija nalazi na zapadu i severozapadu pokrajine i obiluje kvalitetnim obradivim zemljištem, pa je time određeno i njeno privređivanje.

Međusobna geografska odeljenost Metohije i Kosova uslovila je i razliku u biljnom i životinjskom svetu, tako da je za Metohiju karakterističan uticaj Mediterana , pa je to regija sa najviše primera mediteranske flore i faune u celoj Srbiji, dok se Kosovo po tome ne razlikuje od ostatka Srbije.

Saobraćajni značaj

Kosovo i Metohija predstavljaju razvođe reka koje pripadaju crnomorskom, jadranskom i egejskom slivu, iz čega proizlazi i saobraćajni značaj ove pokrajine. Ona svojim istočnim rubom dotiče moravsko-vardarski pravac, kojim prolazi jedan krak autoputa, dok druga važna saobraćajnica kroz Srbiju, Ibarska magistrala, prolazi severozapadnim delom pokrajine. Planira se i izgradnja novog kraka autoputa, koji bi se od Niša odvajao na zapad, išao preko Kosova, Metohije i Crne Gore i izbijao na Jadransko more.

Stanovništvo

Prema popisu iz 1991. godine Kosovo i Metohija broji 1.956.196 ljudi ili nešto manje od 20% stanovnika Srbije. Nacionalni sastav predstavlja šaroliku smesu, a dominiraju Albanci sa 1.596.072, odnosno 82,2% stanovništva pokrajine, ili oko 17% stanovništva Srbije. Drugi po brojnosti su Srbi sa 194.190, zatim muslimani sa 66.189, pa Romi sa 45.745, Crnogorci sa 20.356, Turci sa 10.446, Hrvati sa 8.062 i druge manje nacionalne i etničke skupine, kojih ima ukupno 24.

Statut Kosova i Metohije, koji je osnovni pravni akt na nivou pokrajine, dozvoljava službenu upotrebu osim srpskog jezika još i albanskog jezika. Izuzev po jeziku stanovništvo se razlikuje i po veroispovesti, tako da su Srbi i Crnogorci pravoslavci, Hrvati katolici, a Albanci uglavnom muslimani, kao i Turci i većina Roma na Kosovu i Metohiji.

Školstvo

Obrazovni sistem na Kosovu i Metohiji se sastoji od mreže:

1. predšolskih ustanova;
2. osnovnh škola (983), u kojima se obavlja nastava i na jezicima nacionalnih manjina;
3. srednjih škola (57), na kojima je zastupljena i nastava na jezicima nacionalnih manjina;
4. Prištinskog Univerziteta, sa 14 fakulteta, na kojima se nastava vrši i na jezicima nacionalnih manjina.

Nauka i kultura

Na Kosovu i Metohiji nauka i kultura dobile su snažniji zamah tek nakon uključivanja pokrajine u sastav Jugoslavije, 1918. godine, a naročito tokom poslednjih nekoliko decenija. Osnovan je Prištinski Univerzitet, Univezitetska biblioteka, Muzej Kosova i Metohije, Institut za zaštitu spomenika kulture, Narodno pozorište u Prištini i druge kulturne institucije. Time je počelo uklanjanje teških posledica koje je na teritoriji ove pokrajine ostavila vladavina Osmanske carevine tokom proteklih vekova.

Privreda

Privreda pokrajine se bazira na lokalnim resursima. Metohiju karakteriše kvalitetno obradivo zemljište sa mnoštvom manjih reka koje odlično navodnjavaju ovaj kraj, i uz mediteransku klimu daju odlične prinose. Osim žitarica, ova oblast je naročito poznata po uzgajanju kvalitetne vinove loze, svih vrsta voća, kestena i badema.

Kosovo je takođe poznato po navedenim kulturama, a na rubovima kosovsko-metohijske kotline vrlo je razvijeno i stočarstvo.

Kosovska oblast, međutim, obiluje izuzetnim rudnim i energetskim potencijalima. Još u srednjem veku je oblast Novog Brda bila poznata po bogatim nalazištima srebra i kovnici novca, a srebrne žile se i danas eksploatišu u Trepči, iako je glavnina proizvodnje ovog rudarsko-topioničarskog basena sada prebačena na olovno-cinkanu rudu. Ovo je dalo osnovu i za razvoj ostalih segmenata industrije na Kosovu. Posebno bogatstvo predstavljaju velika ležišta uglja lignita, na kome je bazirana termoenergetika ove oblasti, koja snabdeva strujom dobar deo Srbije.